Vocaal Ensemble Sancti Cordis Roeselare

Inhoudstafel

• Verslag koorreis p. 606
• De heilige Gregorius de Grote p. 608
• What’s in a name? (7) p. 609
• Waar gaan we naartoe? (33) p. 610
• Portretgalerij (19) p. 611
• Varia p. 612

Verslag koorreis (8 september 2007)

De prille zaterdagmorgen beloofde in een zonnige dag open te bloeien. Sabine was van meet af aan druk in de weer met het fotograferen van aanrukkende "Fransmans" en Dirk hield de ganse dag zijn filmapparaat in aanslag. Wat zullen de foto’s op de website en de filmpjes op de nieuwjaarsbijeenkomst ons weer brengen? Traditiegetrouw was het een Ieperse Sint–Christophecar die ons, deze keer onder de stuurvaardigheid van Erik, naar "la douce France" zou brengen. Met lichte afgunst dachten we aan Lena en Ives die intussen van een zalige cruise op de Nijl genoten. Tussendoor dwaalden onze gedachten af naar Modena, waar de legendarische Pavarotti ten grave werd gedragen.

Een dik half uur later stapten we uit in Rijsel. Na een versterkende "déjeuner complet" in de Taverne Flamande, nam Pieter, de gids van dienst, ons mee door de stad. Dankzij zijn encyclopedische kennis van Rijsel en zijn onderhoudende verteltrant staken we heel wat op van de architectonische en historische curiosa van deze "Vlaamse" stad.

Voor wie bij zichzelf al enige geheugenaftakeling vaststelt, kan volgende samenvatting nuttig zijn.

In de Saint–Sauveur wijk stopten we aan de Sint–Mauritskerk, een vijfbeukige gotische hallenkerk, het mooiste religieuze gebouw van de stad. In wat overblijft van het Palais Rihour, het machtige kasteel dat Filips de Goede in 1452 liet optrekken, is nu de toeristische dienst gevestigd.

Op de Grote Markt, volledig heraangelegd en omgedoopt in Place Général de Gaulle, prijkt de zuil die de weerstand herdenkt van de stad tegen de Oostenrijkers in 1792. Boven een toegangspoort van de Oude Beurs flankeren twee leeuwen het stadswapen van Rijsel. Het binnenplein is omringd door een galerij waaronder de bloemenverkopers en boekhandelaars hun waar aanprijzen. La Voix du Nord was het eerste regionale dagblad en is een van de belangrijkste kranten van Frankrijk. Het gebouw rechts ervan is de Grand–Garde, gebouwd in 1717 door Mansart om er de koninklijke wacht in onder te brengen. Le Furet du Nord is de grootste boekhandel van Europa.

Aan de achterkant van de Oude Beurs ligt de Place du Théâtre. Hier staat het Grand Théâtre. Dit operagebouw werd ingehuldigd onder de Duitse bezetting. Het sierlijke gebouw aan de linkerzijde van de opera is de Nieuwe Beurs. Een van de mooiste "ensembles" uit de 17de eeuw is de Rang du Beauregard, geïnspireerd op de Oude Beurs. In de gevels zijn een aantal kanonballen ingemetseld.

We leerden terloops dat de rue des Patiniers haar naam dankt aan de mannen die daar in de buurt een scheve schaats durfden rijden. Op weg naar het grotendeels gerestaureerde stadsdeel Vieux–Lille viel ons L’Huitrière op. Restaurant–vishandel L’Huitrière pronkt met zijn gevel uit 1928 in art deco stijl. De kleurrijke geglazuurde wandtegels maken van L’Huitrière de mooiste viswinkel van Europa. We bezochten Notre–Dame de la Treille. Hier stond vroeger het grafelijk kasteel. Onze–Lieve–Vrouw–van–het–Hek is de beschermheilige van de stad. Toen Rijsel in 1913 bisschopszetel werd, is de kerk een kathedraal geworden. We waren verrast door de prachtige lichtinval via de 30 meter hoge muur in transparant Portugees marmer. In het Hospice Comtesse vingen we een glimp op van de middeleeuwse ziekenzaal. Ze is verbonden met de kapel en beide gebouwen bevatten een prachtige houten zoldering.

De Flunch Gare zorgde ervoor dat elk naar eigen keuze de inwendige mens kon versterken.

Een uurtje rijden bracht ons naar La Coupole nabij Saint–Omers. Was het de lugubere aanblik van dit oorlogsmonument die Jan naar zijn moeder deed roepen? Hij beweerde wel dat hij Rita zocht. Deze gigantische lanceerbasis voor V2–raketten behoort tot de meest imposante overblijfselen van de Tweede Wereldoorlog. We maakten er kennis met de geheime wapens van Hitler, de nazi–bezetting, de concentratiekampen, de deportaties en ook de bevrijding en de naoorlogse verovering van de ruimte.

Na een kort oponthoud in de cafetaria vertrokken we richting Poperinge. Wie na de koude van de bunker niet aan het dutten sloeg door de warmte van de bus, kon nog genieten van René, Herr Flick, kolonel Von Strohm en consorten in ‘Allo ‘Allo! Café de la Paix deed ons vlug de gruwelen van de oorlog vergeten. Een stevige boterham werd achter de kiezen gestopt en bij dat droogje hoorde ook een natje. Was er daardoor zo’n luidruchtig getater en gekwetter op de bus die ons naar Roeselare bracht? We weten nog altijd niet of het nu Jan of Frans was die het bestaan van de veiligheidsgordels geheim hield tot op het einde van de reis.

Of de koorreis geslaagd was? Het compliment dat een tenor ons bezorgde, laat geen twijfel: "De bassen hebben al hun punten".

De Heilige Gregorius de Grote

Zijn wij koorzangers niet bevoorrecht? Dubbel gepatroneerd!
Enerzijds door Sint–Cecilia, anderzijds door de heilige Gregorius.
Alhoewel wij traditiegetrouw Sint–Cecilia vieren, mogen wij toch onze andere patroon niet in de vergeethoek duwen.

Op het almanakblaadje van 3 september staat er:

H. Gregorius de Grote
Patroon van de kerkzangers
(Goris, Gregory, Joren)

Wie was hij?

Paus Gregorius... Er waren er maar liefst 16 die deze naam droegen, zonder de twee tegenpausen mee te rekenen! Maar het gaat hier om paus Gregorius I, die omstreeks 540 werd geboren en paus was van 590 tot aan zijn dood in 604.

Deze afstammeling van een adellijk geslacht bekleedde in zijn jeugd een openbaar ambt in Rome, waar hij later stadsprefect werd. Met zijn groot vermogen stichtte hij zes benedictijnenkloosters, werd zelf geestelijke, later pauselijk gezant in Konstantinopel en kloosterabt.

Als paus verbeterde hij de economische toestand in zijn bisdom, hervormde liturgie en kerkzang, versterkte de kerkelijke tucht, bevorderde het monnikenwezen, deed veel voor de missie onder de Arianen, de Langobarden en de Angelsaksen en toonde zich een gezaghebbend theoloog.

Waarschijnlijk was zijn bijdrage om de liturgische gezangen te regulariseren wel belangrijk, maar toch geringer dan wat de latere middeleeuwse traditie ervan maakte. Behalve het feit dat de naam gregoriaans aan Gregorius de Grote werd ontleend omwille van zijn groot moreel gezag en prestige, heeft deze paus verder eigenlijk weinig met de muziek zelf te maken. Noch het "Liber pontificalis", het boek waarin de handelingen der pausen werden neergeschreven, noch andere levensbeschrijvingen, vernoemen Gregorius in verband met kerkmuziek. Hij componeerde niet en ook het ordenen van kerkmuziek begon niet onder zijn pontificaat maar onder dat van paus Vitalianus (657–672). Pas 250 jaar na Gregorius’ dood wordt voor het eerst de term carmen gregorianum gehanteerd. Voordien sprak men van cantus ecclesiasticus.

What’s in a name?

(7) De Goldbergvariaties

Werk van J.S. Bach.
Genoemd naar Johann Gottlieb Goldberg.

Goldberg was als klavecimbelspeler in dienst van graaf Keyserlingk, de Russische gezant aan het hof van Dresden. De graaf zou Bach gevraagd hebben iets te componeren om zijn door ziekte gekwelde slapeloze nachten te verzachten. De graaf zou dan ‘s nachts de arme Goldberg geroepen hebben met de woorden: "Beste Goldberg, speel me nog eens een van mijn variaties." Keyserlingk was zo opgetogen met het resultaat dat hij Bach een beker schonk gevuld met honderd louis d’or. Het werk werd in 1742 gepubliceerd als vierde deel van Bachs Clavierübungen. Later heeft de opdracht aan Goldberg veel vragen opgeroepen. Experts hebben zelfs onderzocht aan welke vreemde soort slapeloosheid een mens moet lijden om bij deze variaties in te dommelen. Overigens was Goldberg in 1742 nog maar vijftien. Vermoed wordt dat de feiten wel gedeeltelijk kloppen, maar pas later gebeurden en dus niets met het oorspronkelijke opzet te maken hebben.

Vast staat wel dat Goldberg als kind uiterst begaafd was en dat hij korte tijd bij Bach in de leer ging. Misschien was Bach gecharmeerd door Goldbergs bijzondere uitvoering. Aan een buitenlandse gezant een werk opdragen, was ongeoorloofd. Overigens was Bach extreem zuinig met dit soort dingen. In zijn hele oeuvre zijn maar zes andere opdrachten teruggevonden: een aan zijn broer, een aan zijn vrouw, drie met het oog op een nieuwe baan en een om de geboorte van een baby te vieren.

Mijn vriend was een idealist. Hij wilde sterven voor een grote zaak. Hij is daarin geslaagd. Hij kreeg een hartinfarct vlak voor de C & A.

Mijn hoop wordt meestal teniet gedaan, zei de mol.

Bert Dewilde

Waar gaan we naartoe? (33)

Op zaterdag 10 november zingen we de huwelijksmis van Tom Goderis en Ann Vincent in de kerk Onze–Lieve–Vrouw ter Duinen in Koksijde.

De geschiedenis van Koksijde is nauw verbonden met de cisterciënzerabdij Ter Duinen, die in de 12de eeuw werd gesticht. De grondvesten van de abdij, de Sint–Idesbaldkapel en de abdijhoeve Ten Bogaerde herinneren nog aan die kloostervestiging. Tegenwoordig omvat Koksijde drie agglomeraties: Koksijde–Dorp, Koksijde–Bad en de kleinere badplaats Sint–Idesbald.

De moderne parochiekerk Onze–Lieve–Vrouw ter Duinen is een constructie van staal, beton en betonglas naar een ontwerp van de Brugse architect Jozef Lantsoght. Het is een volledig open interieur met merkwaardige lichtinval en zonder pijlers, "een kathedraal van licht". De dakbedekking is van de kunstsmid Antoon Viaene. De punt van het kruis dat erop staat, is 40 meter hoog.

Heel wat bekende kunstenaars hebben aan de verfraaiing meegewerkt. Bemerk de hangende Christusfiguur, de vele glasramen, het betonglas van de ingangsdeur en het wijwatervat in keramiek.

In 1999 werd de kerk voor enkele maanden gesloten wegens herstellingswerken. De binnen– en buitenverlichting werd volledig gemoderniseerd, evenals de klankinstallatie. De kerk bezit 1285 nieuwe stoelen.

Als je in de vooravond naar de receptie gaat, word je ontvangen in Ter Eeste.

Deze feestzaal is ondergebracht in de brouwerij Rodenbach, gedeeltelijk in de foederkelders (vatenkelders). De naam Ter Eeste verwijst naar de moutast die zich op de binnenplaats bevindt en in 1872 gebouwd werd naar Engels model. Hij werd in 1986 op authentieke wijze gerestaureerd en is een merkwaardig staaltje industriële archeologie.

Portretgalerij (19)

Samuel Sebastian Wesley (1810–1876)

Van deze Engelse componist hebben we onlangs het mooie Lead me, Lord aan ons koorrepertoire toegevoegd.

Samuel Sebastian Wesley was de zoon van Samuel Wesley en werd net als deze een beroemd organist en een productief componist. Schrijven en componeren van kerkmuziek was een echte familietraditie, want zijn grootvader, Charles Wesley, bleef ook bekend door de vele hymnen (meer dan 6.000) die hij schreef.

Samuel Sebastian studeerde eerst bij zijn vader en zong als knaap in de koninklijke kapel. Nadien was hij organist in verschillende kerken in Londen, Hereford, Exeter en Leeds. Nadat hij in 1839 aan de universiteit van Oxford was gepromoveerd, doceerde hij enkele jaren aan de universiteit van Edinburgh. In 1850 werd hij orgelleraar aan de Royal Academy of Music in Londen en later was hij organist aan de kathedraal van Gloucester.

Zijn composities omvatten hoofdzakelijk orgelmuziek, motetten en andere kerkmuziek.

Varia

In memoriam

Op 13 juni 2007 overleed te Roeselare de heer Wim Demuynck (32 jr.), zoon van Maria (koorlid) en Maurits, echtgenoot van Katrien Meykens, papa van Thomas en Lise.

Op 30 juli 2007 overleed te Moorslede mevrouw Maria Maes (94 jr.), moeder van Andrea Noppe en schoonmoeder van Michel Vandesteene (koorleden).

Op 13 september 2007 overleed te Roeselare mevrouw Joanna Wyffels (86 jr.). Zij was de zus van Achiel (†), Alex (†) en Hilda, voormalige koorleden.

Wij bieden de families ons aller medeleven aan.

Pavarotti

Op 6 september ll. overleed in Modena de legendarische Italiaanse tenor Luciano Pavarotti. Hij was net geen 72. "De gouden stem" zweeg voor goed. Samen met José Carreras en Placido Domingo behoorde hij tot de populaire Drie Tenoren.

Activiteitenkalender

• Donderdag 1 november 2007, Allerheiligen: om 11.00 uur in de Onze–Lieve–Vrouwekerk te De Panne.
• Vrijdag 2 november 2007, Allerzielen: om 19.00 uur in de Sint–Amandskerk.
• Zaterdag 10 november 2007, om 14.00 uur in de kerk van O.–L.–Vrouw ter Duinen in Koksijde: huwelijk van Tom Goderis met Ann Vincent. Wij worden uitgenodigd op de receptie (van 17.00 tot 19.00 uur) in Ter Eeste (brouwerij Rodenbach).
• Zaterdag 24 november 2007, Sint–Ceciliafeest: om 17.30 uur in de Sint–Amandskerk (uniform!) en om 19.30 uur Cecilafeest in zaal Cofar, Kaasterstraat 42, Rumbeke.
• Vrijdag 7 december 2007, Sinterklaasfeest: vanaf 19.30 uur verwachten we de Sint in het Ruitercentrum.
• Dinsdag 25 december 2007, Kerstmis: om 11.15 uur in de Sint–Amandskerk (uniform!).
• Vrijdag 18 januari 2008, om 19.30 uur Nieuwjaarsfeestje in het Ruitercentrum.