Vocaal Ensemble Sancti Cordis Roeselare

Inhoudstafel

• Vanwaar komen we? (24) p. 886
• Kerkvaders over muziek p. 887
• Beethovens liefdesleven p. 888
• Waar gaan we naartoe? (39) p. 889
• Portretgalerij (36) p. 890
• Varia p. 891

Vanwaar komen we? (24)

Van nu af aan komt Tom niet langer vanuit de Louis Leynstraat naar het koor, maar wel vanuit Spytenburg.

De gronden van deze verkaveling behoorden vroeger bij het Veldegoed of de heerlijkheid van Warelles. Dat was een achterleen van de heerlijkheid Rumbeke. Daar bewoonde de familie de Thiennes gedurende vier eeuwen (1467–1856) het Kaasterkasteel, nu beter gekend als het "Kasteel van Rumbeke".

Binnen de heerlijkheid Warelles stond indertijd een klein kasteel. Dat kasteeltje werd in 1565 gebouwd voor Jan–Baptiste de Thiennes. Hij was de derde zoon van de toenmalige heer van Rumbeke, Thomas I, gehuwd met Marguerite de Haméricourt. Ingevolge het erfrecht stond Jan–Baptiste met lege handen. Het was zijn moeder die de heerlijkheid van Warelles kocht en daarop voor haar oogappel, na de dood van haar man, het kasteel Spytenburg liet bouwen, op circa 300 meter van het Kaasterkasteel.

Tijdens de Franse bezetting werd het vervallen kasteel afgebroken en niet meer herbouwd. De grond kreeg daarom ook wel eens de naam het "Verzonken Kasteel".

Na de Eerste Wereldoorlog werden de wallen van het verdwenen kasteel met puin van de gedynamiteerde Sint–Petrus en Pauluskerk gedempt.

De nieuwste verkaveling ter hoogte van het Warellesgoed en de Hoogstraat in Rumbeke, kreeg de naam Spytenburg, naar het "verzonken kasteel" dat daar gebouwd was.

Kerkvaders over muziek

Clemens van Alexandrië (150?–220?) keurt het gebruik van instrumenten bij de liturgische vieringen niet principieel af. Met name de tokkelinstrumenten genieten zijn waardering. De reden daarvoor is dat koning David ze bespeeld zou hebben. Andere wijst hij af, want het enige ware instrument, aldus Clemens, is: het vredegevend woord van aanbidding, geen harpen, fluiten, pauken of trompetten.

Origenes (185–254) geeft aan op welke wijze voor hem muziekinstrumenten als symbolen kunnen gelden: harde trompetachtige blaasinstrumenten staan symbool voor de verkondiging van het Woord. Slaginstrumenten staan voor de uitbanning en verdrijving van vleselijke lusten. Snaarinstrumenten hebben een heel verheven betekenis: zij vertolken de toestand van de ziel die naar God verlangt.

Ambrosius (340?–397) doet een markante uitspraak over de man–vrouw polariteit bij de officiële liturgische vieringen. Voor vrouwen is het weliswaar verplicht daar te zwijgen, maar zo zegt hij: vrouwen kunnen wel uitblinken in het zingen van psalmen.

Augustinus (354–430) is de auteur van beroemde geschriften als de Confessiones (Belijdenissen) en De Civitate Dei (Over de Staat Gods), maar ook van De Musica, een boek over muziek. Hij beschrijft daarin zijn persoonlijke, zuiver esthetische beleving van de officiële vocale muziek. De stemmen vloeiden in mijn oren en de waarheid drong in mijn hart ... Tranen stroomden over mijn wangen.

– Op welke manier vrijt een dichter met een dichteres?
– Pervers.

Beethovens liefdesleven

Hoe succesvol de componist Beethoven ook was, zijn privéleven werd getekend door een reeks fiasco´s. Hoewel hij nooit getrouwd was, kende hij een bewogen liefdesleven, uitsluitend gestoffeerd met dames uit de hogere kringen en waarvan nog niet alle details boven water zijn gekomen.

In 1801 had hij een relatie en zelfs trouwplannen met zijn pianoleerlinge, gravin Giuletta Guicciardi. Dat leidde tot de Mondscheinsonate.

1805 was het jaar van de grote verliefdheid op Josephine von Brunswick, "zijn onsterfelijke geliefde", zoals hij haar in zijn brieven noemt. En met haar zus Thérèse had hij een hechte vriendschapsband.

In 1810 werd hij verliefd op Bettina Brentano, zus van de auteur Clemens Brentano en later echtgenote van de dichter Joachim von Arnim. Toen in datzelfde jaar zijn verloving met de Oostenrijkse muzikante, barones Thérèse von Malfatti werd verbroken, was hij enorm teleurgesteld. Zijn relaties met Bettina en Thérèse resulteerden in een ontmoeting met Goethe en in de “Egmont”–muziek.

Twee jaar later, in 1812, liepen de trouwplannen met de zangeres Amalia Sebald op de klippen. Dit was ook het jaar waarin hij zijn Appassionata schreef.

In datzelfde jaar schreef Ludwig von Beethoven een brief van tien kantjes aan een onbekende vrouw. De brief werd pas na zijn dood teruggevonden. Niemand weet aan wie de brief gericht was. Het is het grootste raadsel van Beethovens leven.
"Eeuwig de jouwe, eeuwig de mijne, eeuwig ons."

Waar gaan we naartoe? (39)

Op zondag 13 oktober luisteren we een mis op in de kerk van het Onze–Lieve–Vrouwehospitaal te Kortrijk, ter nagedachtenis van onze vroegere proost, pastoor Dupon.

Een gedenksteen in de kapel vertelt dat dit hospitaal in 1219 gesticht werd door Johanna van Constantinopel. Door de verwoesting na de slag bij Westrozebeke (1382) en de latere plunderingen, o.a. door de Geuzen (1578), bleef van de oorspronkelijke gebouwen niet veel bewaard. De straatvleugel werd in 1565 herbouwd. Een gedeelte van de vroeggotische onderbouw (13de eeuw) van de vleugels rond het stemmige binnenplein werd in het 17de–eeuwse barokgebouw geïntegreerd. In de hoge barokkapel, waarvan de straatgevel in 1907 herbouwd werd, is vooral de stenen beeldengroep "Graflegging Christi" het vermelden waard. Die is onder het monumentale eiken portiekaltaar geplaatst en wordt enkel op Witte Donderdag getoond. Het orgel uit 1754 van Pieter en Jozef de Rijkere uit Kortrijk heeft een fraai rococobuffet.

Het vroegere hospitaal wordt bewoond door de zusters Augustinessen. Op 11 april ll. was de grafkelder onder de kapel uitzonderlijk toegankelijk voor het publiek. Men kon er een kijkje nemen in de nissen waarin eertijds de zusters werden begraven. Ze waren in doeken gewikkeld aangezien er onvoldoende ruimte was voor een kist.

Doordenkertjes

Dat griepvaccin is verkrijgbaar voor een prikje.

Hoge schoolkosten...
Die leerling staat stilaan bekend als "het kind van de rekening".

Portretgalerij (34)

Paul Schollaert (°Hasselt, 15/11/1940)

Het Onze Vader van Schollaert staat af en toe op ons programma en het klinkt alle kerkgangers vertrouwd in de oren.

Paul Schollaert is priester en musicus. Volgens zijn eigen verklaring kwamen die twee roepingen als het ware hand in hand. Hij was heel vroeg met muziek gestart, maar haast gelijktijdig was er de affiniteit met kerkdiensten. Zijn naam blijft verbonden, enerzijds met het Lemmensinstituut in Leuven en anderzijds met Zingt Jubilate.

Na zijn priesteropleiding ging hij muziek studeren aan het Lemmens–instituut, toen nog in Mechelen. Samen met het instituut verhuisde hij naar Leuven. In 1969 studeerde hij af, maar bleef aan het instituut als leraar koordirectie, muziekopleiding en kerkmuziek. Hij werd er ook koorleider. Ook de kunsthumaniora die aan het instituut verbonden is, kwam onder zijn vleugels te staan. Hij was actief als componist van koorliederen, kinderliederen en vooral kerkliederen. Van 1989 tot 2005 had hij de leiding van het Lemmensinstituut.

In de jaren ´70 groeide het inzicht dat er nood was aan een kerkelijk liedboek. In 1976 verscheen voor het eerst Zingt Jubilate, waarin een aantal bekende en minder bekende kerkliederen uit Noord en Zuid zijn opgenomen. Daaronder ook enkele werken van Schollaert. In 2006 verscheen een nieuwe, grondig herwerkte editie van dit monument van de Vlaamse rooms–katholieke kerkgemeenschap.

De muziek die Schollaert schreef, was louter functioneel. Hij maakte zelden grote zelfstandige composities en helemaal geen instrumentale muziek. Voor de parochiale kant van de zaak lag het accent op Zingt Jubilate, maar nadien is Schollaert meer gaan schrijven voor de monarchale wereld, o.a. voor de zusters benedictinessen in Bonheiden.
Hij beschouwt zichzelf dan ook niet als componist, maar als liedjesschrijver.

Varia

75 jaar Koningin Elisabethwedstrijd piano

De Internationale Muziekwedstrijd Koningin Elisabeth van België organiseerde van 6 mei tot 1 juni 2013 een wedstrijd voor pianisten. Deze wedstrijd is bedoeld voor vergevorderde muzikanten die klaar zijn om aan een internationale carrière te beginnen.

75 jaar geleden won de Russische pianist Emil Gilels de eerste wedstrijd voor piano, die toen nog de naam van Ysaÿe droeg. De allereerste wedstrijd startte echter al in 1937 met viool, het lievelingsinstrument van koningin Elisabeth. In 1988 kwam, op initiatief van José Van Dam en Gerard Mortier, de zang erbij. Tegenwoordig worden de drie wedstrijden afwisselend georganiseerd. Dit jaar was de achttiende pianosessie aan de beurt.

De jury screende voor de preselectie een record aantal partituren: 283 dvd's, ingezonden uit de hele wereld. 75 kandidaten werden toegelaten tot de eerste publieke ronde, die op 6 mei van start ging. Er waren 19 verschillende nationaliteiten aanwezig. Net zoals de voorbije jaren waren de Koreanen met 17 deelnemers het talrijkst vertegenwoordigd. In totaal namen er 28 vrouwelijke en 47 mannelijke kandidaten deel aan deze Koningin Elisabethwedstrijd. Onder de geselecteerde kandidaten bevonden zich ook twee Belgen: Stephanie Proot en Yannick Van de Velde. Ze strandden echter in de halve finale.

De pianisten werden begeleid door het Nationaal Orkest van België o.l.v. Marin Alsop. De Israëlische pianist Boris Giltburg won de wedstrijd en ook de publieksprijs. Hij haalde het voor de Franse Rémi Geniet en de Pool Mateusz Borowiak.

Proficiat

Proficiat aan het jonge paar Hae Kwon en Leen, die op 18 mei laatstleden hun jawoord gaven in de Sint–Michielskerk te Gent.

In memoriam

Vic Nees, de "nestor van de Vlaamse koormuziek" overleed op 14 maart dit jaar, op 77–jarige leeftijd. Als zoon van beiaardier Staf Nees kreeg hij zijn eerste muzieklessen van zijn vader. Hij studeerde verder in Leuven, Antwerpen en Hamburg. In de jaren zestig leidde hij koren in zijn geboortestad Mechelen en in Brussel. In 1961 begon hij zijn carrière op de radio. Sinds 1970 tot aan zijn pensioen in 1996 was hij dirigent van het Omroepkoor, dat hij optilde tot een van de beste koren van Europa.

Vic Nees was een belangrijk persoon in de Vlaamse en internationale koorwereld. Hij was jurylid van veel wedstrijden. Tot de laatste maanden van zijn leven hielp hij het Gregoriaans Abdijkoor van Grimbergen.

Als de meest toonaangevende componist van onze generatie liet Vic Nees een onmisbare schat aan muziekwerken na, o.m. Psalm 150, European Stabat Mater, Seven madrigals, Magnificat, Oratorium Anima Christi, Trumpet Te Deum en vele a–capellawerken voor koor. Vic Nees sloot zelf zijn levenscirkel af met het Requiem, zijn laatste grote compositie.

Activiteitenkalender

• Donderdag 15 augustus 2013, O.–L–V.–ten–hemel–opneming, om 10.30 uur en om 11.30 uur in de St.–Bernarduskerk te Nieuwpoort.
• Zondag 18 augustus 2013, om 11.00 uur in de Onze–Lieve–Vrouwekerk te De Panne.
• Zaterdag 14 september 2013: Koorreis.
• Zondag 13 oktober 2013, om 10.00 uur in de kerk van het Onze–Lieve–Vrouwehospitaal te Kortrijk.