Vocaal Ensemble Sancti Cordis Roeselare

november 2012

Logo Hartje

Jaargang 26, nummer 5 november 2012

Portretgalerij (33)

Louis De Meester (1904–1987)

Deze Roeselaarse componist heeft geen straatnaam gekregen in zijn geboortestad. Er was een praktisch probleem. Er is al een straat genoemd naar Jozef De Meester, een niet zo verre verwant van Louis. En om verwarring te vermijden …
Louis De Meester stamde uit een bekende Roeselaarse familie. Zijn vader, August, was verantwoordelijk voor de boekhouding en de aankoop en verkoop van kolen, een onderdeel van de grote handelszaak "De Meester Metaalwaren" in Roeselare, waar nu nog de De Meestergalerij op de Grote Markt aan herinnert. Zijn tante "Dame Louise", was de stichteres van de missieorde van De Jacht. Zij heeft haar standbeeld in de schaduw van de Sint-Michielstoren, op het pleintje dat naar haar werd genoemd.

Op 28 oktober 1904 werd Louis De Meester geboren in een Franstalig liberaal gezin in Roeselare. Acht jaar geleden werd door het stadsbestuur een brochure uitgegeven over het "Leven en werk van toondichter Louis De Meester" ter gelegenheid van het huldeconcert in De Spil, 100 jaar na zijn geboorte.

Louis De Meester was hoofdzakelijk autodidact. Hij leerde piano spelen, arrangeren en componeren door te werken als bioscoop– en brasseriepianist. Op 23–jarige leeftijd trok hij naar Frankrijk. Van daaruit begonnen zijn omzwervingen die hem twee jaar later naar Algerije en uiteindelijk naar Marokko brachten. In die periode schreef hij zijn eerste composities in het lichte genre onder het pseudoniem Louis Master. In het Marokkaanse Meknès kon hij vanaf 1933 werken als leraar notenleer aan het plaatselijke conservatorium, waar hij na enige tijd ook directeur werd. Het is in dit conservatorium dat hij zijn toekomstige vrouw Paulette Stevens zou ontmoetten. Nu kon hij zelf voor het eerst grondig muziektheorie studeren en componeerde hij een groot aantal didactische werkjes. In Meknès ontmoette hij ook internationaal bekende componisten, zoals Prokofiev, Poulenc en Ravel.

In 1937 keerde hij terug naar België om privélessen te volgen bij Paul Gilson en Jean Absil. Na de oorlog ging Louis De Meester bij het NIR werken als musicus–modulator. Het bood hem de gelegenheid om kennis te maken met componisten als Igor Stravinsky en de "Groupe des six".

Vanaf 1953 begon hij te experimenteren met concrete en later ook elektronische muziek. De radio–opera De grote verzoeking van Sint–Antonius, zijn eerste grootschalige compositie waarin een elektronische partij werd gebruikt, won in 1957 de Italiaprijs.

Tot acht keer toe was hij te gast op de kunstenaarsweekends die plaatsvonden in het kasteel Driekoningen van gravin Hélène d´Hespel in Beernem. Hij ontmoette er heel wat componisten. Tijdens die samenkomsten gaf hij ook een korte inleiding over experimentele muziek. Toen hij 1966 door koningin Fabiola werd ontvangen, werden enkele van zijn composities ten gehore gebracht.

Van 1962 tot aan zijn pensioen in 1969 werkte hij als artistiek directeur aan het Instituut voor Psychoacustica en Elektronische Muziek (IPEM) in Gent. In 1979 ontving hij de staatsprijs ter bekroning van een kunstenaarsloopbaan. Het jaar nadien kreeg hij een eredoctoraat van de Gentse universiteit. Louis De Meester vormde in België, samen met Norbert Rousseau, de overgang van de neoromantische naar de modernistische generatie.

De muziek van deze Roeselaarse toondichter kan, met een knipoog naar zijn naam, als "meesterlijk" bestempeld worden. Het overlijdensbericht van december 1987 vermeldde slechts twee kenmerken van de overledene: "Componist" en "Doctor Honoris Causa aan de Rijksuniversiteit Gent". De asverstrooiing vond plaats op het kerkhof van de Oost–Vlaamse gemeente Asper.

Muzikaal alfabet (18)

Dit zijn de meest voorkomende termen om het muzikale tempo aan te duiden:

  • zeer traag:
  • traag:
  • gematigd:
  • vlug:
  • zeer vlug:
  • lento
  • adagio
  • moderato
  • allegro
  • prestissimo
  • grave
  •  
  • andante
  • presto
  •  
  • largo
  •  
  • andantino
  •  
  •  
  •  
  •  
  • allegretto
  •  
  •  

Daarnaast zijn er talrijke andere termen, in of zonder verbinding met de tempo-aanduiding, die het eigenlijke karakter van de speelwijze aanduiden, zoals:

  • accelerando
  • agitato
  • alargando
  • animando
  • appassionato
  • assai
  • calmando
  • cantabile
  • con brio
  • con fuoco
  • maestoso
  • ma non tropo
  • versnellen
  • onrustig
  • verbredend
  • bezielend
  • hartstochtelijk
  • meer...
  • verzachtend
  • al zingend
  • levendig
  • vurig
  • plechtig
  • maar niet te veel
  • meno
  • molto
  • piu
  • poco
  • poco a poco
  • rallentendo
  • ritardando
  • ritenuto
  • rubato
  • sostenuto
  • tranquillo
  • veloce
  • vivace
  • minder
  • zeer
  • meer
  • een beetje
  • beetje bij beetje
  • vertragend
  • vertragend
  • ingehouden
  • naar believen
  • aanhoudend
  • rustig
  • zeer vlug
  • levendig

Muzikale straten (5)

De Willy Ostynstraat is een verbindingsstraat tussen de Cecilia Callebertstraat en de Joseph Hanoullestraat, met verschillende zijtakken.

Willy Ostyn werd op 8 juli 1913 in Izegem geboren en overleed in Roeselare op 29 maart 1993. Hij was organist, pianist en componist. In 1935 werd hij laureaat aan het Lemmensinstituut. Enkele jaren later, in 1939 haalde hij de eerste prijs orgel aan het Conservatorium in Gent. Hij trad geregeld op met het pianotrio Willy Ostyn. 35 jaar lang was hij leraar muzikale opvoeding aan het Atheneum van Roeselare. Zijn composities kenmerken zich door zijn eigen stijl. Ze zijn spontaan en Vlaams romantisch. Hij heeft zo´n 48 werken op zijn naam staan. Vele van zijn werken werden door het toenmalige BRT–omroeporkest voor het eerst uitgevoerd.
Van deze componist staat het Kerstlied van de zwerver op ons repertorium.

Kerkmuziek in de katholieke traditie

Wij wisten wel dat we niet zo maar gelijk wat mogen zingen tijdens de kerkelijke diensten, maar niet dat het allemaal zo strikt bepaald is.

Binnen de katholieke kerk maakt men een onderscheid tussen religieuze muziek en liturgische muziek.

Religieuze muziek is muziek die bijdraagt tot devotie en religieuze gevoelens, maar wordt zelden gebruikt tijdens diensten in de kerk. Uitzonderingen zijn speciale gelegenheden, zoals huwelijken of uitvaartplechtigheden, waarin de individuele gelovigen normaliter een grotere inbreng kunnen hebben. Meestal wordt religieuze muziek dus in de privécontext gebruikt.

De muziek die doorgaans wel tijdens de eredienst gebruikt wordt, de liturgische muziek, moet aan bepaalde eigenschappen voldoen. Deze voorwaarden zijn omschreven in de pauselijke brief van Paus Pius X. Die brief dateert van 1903. In maart 1967 publiceerde de Congregatie van Riten verdere richtlijnen betreffende kerkmuziek. Men onderscheidt de cantus gregorianus, de polyfonia sacra en de musica sacra moderna, al of niet met instrumentale begeleiding. Deze laatste mag in liturgische context gebruikt worden, als ze maar niet indruist tegen de volgende drie centrale principes: de sacrale sfeer, de zuivere vorm en de universele verstaanbaarheid.

De eerder vermelde pauselijke brief van 1903 leidde ook tot een verbetering van de muziekopleiding in de priesterseminaries. Het Tweede Vaticaans Concilie benadrukte een halve eeuw later nogmaals het belang van de gregoriaanse gezang voor de roomse liturgie. Gregoriaanse kerkmuziek werd toen als ‘meerdere onder zijn gelijken’ beschouwd.

Binnen de Vlaamse en Nederlandse Kerk leverde de figuur van Huub Oosterhuis een enorm belangrijke bijdrage aan het poëtisch herschrijven van liturgische muziek. Voor de Vlaamse katholieke kerkgemeenschap vervult het officiële liedboek Zingt Jubilate een centrale rol. Het bestaat al sinds 1976.

Varia

Proficiat

Dirk en Mariëtte mochten zich op 3 oktober 2012 verheugen bij de geboorte van hun tweede kleinkind Emma, dochtertje van Bart Candaele en Ilse Wyffels.

Sinterklaas

´k Heb de integrale tekst van een oud volksliedje gevonden! Iedereen kent dat toch? Verwelkomen wij er straks de Sint mee op 7 december?

Moeder, ´k heb Sinterklaas gezien,
tussen de bomen, tussen de bomen.
Moeder, ´k heb Sinterklaas gezien,
tussen de bomen zo ver van hier.

		En wat had hij in zijn zak?
		Suikerbollen, suikerbollen.
		En wat had hij in zijn zak?
		Suikerbollen, een hele pak.

				En zijn knecht, die was zo zwart,
				als zijn oven, als zijn oven.
				En zijn knecht, die was zo zwart,
				als de oven waarin hij bakt.

En zijn ezel ging gebukt
onder die zakken, onder die  zakken.
En zijn ezel ging gebukt
onder die zakken al op zijn rug.

		Moeder, komt hij nog niet af?
		´t Wordt al donker, ´t wordt al donker.
		Moeder, komt hij nog niet af?
		´t Wordt al donker overal.

				´k Hoor al stappen in de gang.
				Kom maar binnen, kom maar binnen.
				´k Hoor al stappen in de gang.
				Kom maar binnen, heilige man.

Sint–Cecilia

Sint–Cecilia is zonder twijfel al meer dan 1.000 jaar een van de meest vereerde martelaren. Haar levensverhaal is doorweven met tal van legenden. Ze stierf op 22 november 230. Bijna 600 jaar later, in 822, vond Paus Pascal I haar graf met haar intacte lichaam, in de houding waarin ze gestorven was. Hij liet het overbrengen naar de Trasteverekerk, die later "Titulus Sanctae Caecilia" werd genoemd, "kerk gesticht door een vrouw Cecilia genaamd". Bij de restauratie van de kerk in 1599 was haar lichaam nog steeds niet aangetast door de tijd. Het werd een viertal weken ter verering tentoongesteld. Tientallen wonderen gebeurden. Door het contact met zuurstof begon haar lichaam toen snel te vergaan.

Activiteitenkalender

  • Zondag 18 november 2012, Sint–Ceciliaviering, om 11.00 uur in de Sint–Amandskerk te Roeselare. Uniform.
  • Zaterdag 24 november 2012, om 19.30 uur koorfeest in de feestzaal van de Reo Veiling, Oostnieuwkerksesteenweg 101, Roeselare.
  • Zondag 2 december 2012, om 09.30 uur in de Onze–Lieve–Vrouw–ter–Potteriekerk te Brugge.
  • Vrijdag 7 december 2012 bezoekt de Sint ons om 19.30 uur in het Ruitercentrum.
  • Dinsdag 25 december 2012, Kerstmis, om 11.00 uur in de Sint–Amandskerk. Uniform.

Terug